Ergenlik dönemi özellikleri, her bireyin bazı değişimleri deneyimlediği bir süreçtir. Fizyolojik değişimlerle başlayan bu zaman diliminde duygusal ve bilişsel açıdan farklılık da ortaya çıkabilir. Bu dönemin de kendine özgü bazı durumları vardır ve dikkate alınmalıdır.
Literatürde puberte olarak da adlandırılan ergenlikte çocukluktan yetişkinliğe bir geçiş söz konusudur. Dolayısıyla, bireyin yaşamındaki en önemli adımlardan biridir. Buna bağlı olarak pek çok ailede kaygı uyandırabilir. Gözle görülür değişiklikler ortaya çıktığından akran ve ailesel ilişkiler farklılaşabilir.
İçindekiler;
Ergenlik Dönemi Özellikleri
Ergenlik dönemi özellikleri genelde 11 ve 19 yaş arasındaki süreci kapsar. Çocukluktan çıkma dönemi olarak da adlandırılan bu zaman diliminde genç yetişkinliğe adım atılır. Bireyin fiziksel ve psikolojik olarak kendini keşfettiği ergenlik döneminin bazı özelliklerinden bahsedilebilir. Hayatın önemli bir süreci olduğu için aileler de bilinçli olmalıdır.
Ergenlik dönemi özellikleri söz konusu olduğunda erkek ve kızlar farklı fizyolojik durumlar ortaya çıkar. Bu nedenle her iki cinsiyette görülen farklılıkları ayrı bir şekilde ele almak gerekir. Cinsel olarak ayrılan farklılıklar söz konusu olsa da duygusal ve psikolojik olarak benzer durumlar yaşanabilir. Hormonal değişimlerle birlikte cinsel keşif süreci de başladığı için birey, duygusal olarak daha hassas bir döneme girer.
Kızlarda Ergenlik Dönemi
Ergenlik evresi kızlar için farklı bir süreçtir. Hormonal gelişimin başladığı bu dönemde cinsel gelişim süreci de eşlik eder. Kızlarda ergenlik dönemi özellikleri genelde 9-13 yaşları arasında görülür. Bu nedenle erkeklerdeki ergenlik dönemine göre daha erkendir.
Erken gelişim süreci söz konusu olduğu için birkaç yıl erkeklerden daha uzun ve iri görünme durumu olabilir. Bu evrede her iki cinsiyette da farklılıklar ortaya çıkar. Kızlarda ergenlik döneminde görülen belirtiler şunlardır:
- Vücut ölçülerinde artış
- Kalça genişlemesi
- Bel daralması
- Yağlı ve sivilceli cilt
- İlk Menstürasyon (adet görme)
- Göğüslerde büyüme (telarj)
- Genital organların gelişimi
- Kıllanma
- Boy uzaması
Kızlarda ergenlik döneminde görülenler genelde yukarıdakiler gibidir. Her biri önemli bir değişim olsa da ilk menstürasyon (adet görme) en belirleyici olanıdır. Bu durum, bireyin bluğ çağına eriştiğini gösterir ve bilinçli olunmalıdır. Ebeveynlerin özellikle de annelerin bu konuda çocuklarına doğru bilgileri önceden uygun şekilde anlatması gerekir. Diğer değişimlerde de ergen bireyin yanında olmak, sağlıklı bir şekilde atlatılması için önemlidir.
Erkeklerde Ergenlik Dönemi
Erkeklerde ergenlik dönemi özellikleri, kızlarınkinden biraz daha farklı seyreder. Elbette bu süreçte de fizyolojik, psikolojik ve duygusal değişimler ortaya çıkar. Ancak fiziksel değişimler daha ayırt edicidir. 11-15 yaşları arasında başlayan ergenlik döneminde görülen belirtiler şunlardır:
- Seste kalınlaşma
- Sakallanma
- Kıllanma
- Cinsel organ gelişimi
- Ayaklarda büyüme
- Boy uzaması
- Kilo artışı
- Ciltte sivilce ve siyah nokta oluşumu
- Kas gelişimi
- Hipofiz adı verilen salgı bezinin uyarıcı bir hormon salgılaması
- Saçlarda yağlanma
Yukarıdakiler de erkeklerde ergenlik döneminde görülen fizyolojik belirtilerdir. Fiziksel değişimler beraberinde psikolojik değişimleri de getirir. Ebeveynlerin bu konuda bilinçli olması, doğru yaklaşım açısından önemlidir. Zira, bazı sorunlar ergenlik evresinde sağlıklı bir şekilde aşılmalıdır.
Ergenlik Dönemi Sorunları Nelerdir?
Ergenlik dönemi özellikleri, her iki cinsiyet için de bazı sorunların yaşanmasını gerektiren bir evredir. Duygusal ve sosyal değişim zamanı olduğu için aslında bir serüven olarak da tanımlanabilir. Önemli bir gelişimsel dönemin içinde olan ergen bireylerin davranış ve duygu durumları da değişmeye başlar. Kızlarda ve erkeklerde ergenlik döneminde görülen psikolojik ve sosyal beceri sorunları şunlardır:
- Anksiyete
- Depresyon
- Dışlanmışlık hissi
- Yeme bozuklukları
- Akranlarla iletişimde sorun yaşama
- Aile ile çatışma
- Aile baskısı hissetme
- Kendine zarar verme eğiliminin ortaya çıkması
- Eğitim alanında başarısızlık
- Hırçınlık ve kontrolsüz agresif davranışlar
- Durgunluk, karamsarlık, isyankarlık vb.
Yukarıdakiler, ergenlik döneminde en çok karşılaşılan sorunlar arasında yer alır. Genelde ergen bireylerin içe dönük bir şekilde yaşama eğiliminde olduğu bu dönemde aile de etkilenir. Özellikle de çok neşeli bir çocuk birden agresif ve mutsuz bir ruh haline büründüyse terapi gerekir.
Aile içindeki sorumluluklar ve eğitim alanındaki başarı durumu da dikkate alınması gerekir. Eğer bunlarda sürekli aksama veya olumsuzluk yaşanıyorsa ciddi bir problem söz konusu olabilir. Sürekli ağlama ve sinirlilik, bazı ergenlerde görülen durumlardan biridir. Ancak normal karşılanmadığı için özel bir terapi desteğiyle aşılması önemlidir.
Ergenlik Dönemi Ne Zaman Biter?
Ergenlik dönemi, kızlar ve erkeklerde farklı süreler içinde biter. Genelde ergenlik gelişiminin 19 yaşına kadar tamamlanması beklenir. Ancak yaş faktörü kişiden kişiye göre de farklılık gösterdiği için bazen 20-21 yaşa kadar uzayabilir.
Sadece fiziksel gelişimin sınırlı olmadığı bu evrede psikolojik değişim de önemlidir. Belki de en önemlisi ve bireyi en çok etkileyen unsur, psikolojik ve duygusal durumlardır. En geç 20’li yaşların başında bitmesi beklendiği için davranışların gözlemlenmesi gerekir. Eğer fiziksel değişimler durduysa ve daha sağlıklı bir davranış şekli benimsendiyse ergenlik döneminin bittiği anlaşılabilir.
Ortalama 4-6 yılı alan bu evre hem ergen bireyler hem de aile fertleri açısından önemli bir süreçtir. Dolayısıyla bu konuda olabildiğince bilinçli olunmalı ve buna göre davranılmalıdır. Son evreye gelinmesine rağmen halen etkiler baştaki kadar keskin bir şekilde devam ediyorsa mutlaka psikolojik destek alınmalıdır.
Ergenlerle İletişim ve Aile Yaklaşımı
Ergenlik dönemi özellikleri en çok da aileyi ilgilendiren bir konudur. Ebeveynlerin, yeni gençlik evresine atılan çocuklarına olan iletişim ve yaklaşımları biraz değişebilir. Zira, ergen bireyler geçirdikleri psikolojik ve fizyolojik değişimlerin etkisiyle oldukça hassas davranabilirler. Buna bağlı olarak, ebeveynlerin çocuklarının ihtiyaç almaları konusunda hangi merdiven basamağında olduklarını bilmeleri gerekir.
Ailenin bu süreçte farkındalık geliştirmesi gerekir. Diğer yandan, rastgele davranmak çocuklarda farklı tepkilere neden olabilir. Bu nedenle açık iletişim sürdürmek en önemlisidir. Diğer yandan hırçın ve isyankar davranan ergenlere esnek ve makul seviyede sınırların koyulması gerekir.
Zorlu ve hassas bir süreç olduğu için sevgi ve şefkatle yaklaşmak da en doğru adımlardan biridir. Yaşanan sorunların daha iyi bir şekilde atlatılması için ebeveynlerin çocuklarına destek olmaları önerilir. Aile yaklaşımları yanlışsa veya sabitse mutlaka profesyonel destek alınması gerekir.
Ergenler ve aileler arasında doğru ilişkinin, iletişimin ve davranışın sağlanması her zaman mümkün olmayabilir. Bu konuda uzmanlaşan Say Klinik, profesyonel aile danışmanlarıyla hizmet sunar. Ergenlik dönemi rehberi niteliğinde ebeveyn ve çocuklarına özel terapi planı düzenler. Madde bağımlılığı, akademik başarısızlık ve yeme bozukluğu gibi ciddi sorunlar yaşanıyorsa Say Klinik’e başvurabilirsiniz.
Sık Sorulan Sorular
Ergenlerde davranış bozuklukları nelerdir?
Ergenlerde görülen bazı davranış bozuklukları ciddidir ve bireyin çevresindekilere zarar verebilir. Bu davranışlar arasında hırsızlık, kendisinin veya başkasının malına zarar verme görülebilir. Aynı zamanda zorunlu kurallara uymaması da bunlardan biridir.
Ergenlik döneminde yaşanan en büyük problem nedir?
Ergenlik döneminde birçok önemli problem yaşanabilir. Ciddi antisosyal davranış, madde bağımlılığı, yeme bozukluğu ve depresyon dikkate alınması gereken sorunlardır.
Ergenlik depresyonu ne kadar sürer?
Ergenlik depresyonu sürecinde birey içine kapanabilir ve aileyle iletişimde sorunlar yaşayabilir. Depresyonun ortaya çıkmasına neden olan epizodlar genelde 7-9 ay sürer.
Ergen çocuğum için hangi uzmandan yardım almalıyım?
Say Klinik danışmanları yıllardan gelen tecrübesi ile psikoterapi ve aile danışmanlığı konusunda danışanlarına yardımcı olmaktadır. Sizlerde gönül rahatlığı ile Say Klinik ile iletişime geçebilirsiniz.
